Wielki Post kojarzy nam się z rzewnymi nabożeństwami pasyjnymi. Warto zastanowić się nad ich genezą i przesłaniem.
Droga Krzyżowa.
Już przed okresem wypraw krzyżowych do Jerozolimy przybywali pielgrzymi, aby przejść Drogą Cierpienia Zbawiciela, której szlak wytyczała tradycja, przekazywana z pokolenia na pokolenie i opis ewangelistów. Te drogę z czasem podzielono na pewne etapy, które nazwano „stacjami”. Pod koniec XII wieku w Jerozolimie znano cztery stacje: pretorium, spotkanie z niewiastami, spotkanie z Matką i spotkanie z Szymonem z Cyreny.
Kolejność i ilość stacji w ciągu wieków ulegały zmianom, ostatecznie ich liczbę ustalono na XIV. Początkowo prawo erygowania stacji Drogi Krzyżowej otrzymali tylko franciszkanie.
Dopiero po zniesieniu klauzuli ograniczającej jej erygowanie wyłącznie w kościołach franciszkańskich, nastąpił żywiołowy rozkwit tego nabożeństwa i szybko ogarnął cały świat.
Od XV wieku datuje się rozwój Drogi Krzyżowej poza Jerozolimą, powstaje Kalwaria w hiszpańskiej Kordobie i w wielu innych miejscach na świecie.
W okresie baroku powstało wiele obrazów pasyjnych przedstawiających Mękę Pańską, zawieszanych jako XIV stacji w kościołach.
Pojawiły się modlitewniki opisujące Drogę Krzyżową Jezusa i zalecające przy każdej stacji odmawianie antyfony: „Kłaniamy Ci się Jezu Chryste i błogosławimy Tobie”, rozważanie
i modlitwę „Ojcze Nasz” i „Zdrowaś Maryjo”.
W Polsce Droga Krzyżowa znana była już na początku XV wieku, a najstarsza Kalwaria wybudowana pod Radzyniem koło Grudziądza sięga czasów krzyżackich.
Dziś obok słynnej Kalwarii Zebrzydowskiej ufundowanej przez Mikołaja Zebrzydowskiego
w 1602 roku, powierzonej ojcom Bernardynom, znane są sanktuaria Męki Pańskiej w Kalwarii Pacławskiej koło Przemyśla, w Pakościu nad Notecią, w Górze Kalwarii, w Wejherowie, w Wambierzycach, w Bardzie śląskim, w Krzeszowie, Na Górze świętej Anny, w Piekarach śląskich, w Licheniu i w wielu innych miejscowościach.
Obecne przedstawienia artystyczne Drogi Krzyżowej to nie tylko obrazy, ale również: misteria Męki Pańskiej, rzeźby w drzewie, odlewy w metalu, wypalanki z gliny, witraże, mozaiki układane ze szkła lub kamieni.
Ze wszystkich tych dzieł bije ku nam wielka miłość Jezusa, który wydaje się mówi do nas: „Jeśli kto chce iść za Mną niech weźmie krzyż swój i niech Mnie naśladuje” .
My chrześcijanie musimy być świadomi, że gdy to uczynimy – nasza droga ziemskiego pielgrzymowania stanie się prostsza, a krzyż lżejszy.
Droga Krzyżowa w naszym kościele jest odprawiana w piątek o godz.16.30 (dla dzieci), 17.30 (dla młodzieży i dorosłych)
Gorzkie żale.
Gorzkie żale są rdzennym, ulubionym polskim, wielkopostnym nabożeństwem pasyjnym, a ich początki sięgają XVIII wieku, związane są z kościołem świętego Krzyża w Warszawie, prowadzonym przez Księży Misjonarzy. Nabożeństwo Gorzkich żali od samego początku było rozważaniem Cierpienia i Męki Pańskiej, rozpisanej w 3. częściach, z tekstów dawnych misteriów pasyjnych. W połowie XIX wieku Gorzkie żale śpiewano już nie tylko w całej Polsce, ale również w środowiskach polonijnych Stanów Zjednoczonych, Brazylii, a wkrótce po tym na całym świecie.
Nabożeństwo to odprawiane w naszych kościołach w niedzielne popołudnia, rozpoczyna się wystawieniem Najświętszego Sakramentu, po czym śpiewana jest pieśń wstępna, tzw. „Pobudka” – rozpoczynająca się słowami: „Gorzkie żale przybywajcie … „. Następnie celebrans podaje treść rozważań i intencje, a po tym wierni śpiewają: „Hymn”, „Lament duszy nad cierpiącym Jezusem”, i „Rozmowę duszy z Matką Bolesną”.
Na końcu powtarza się trzy razy wezwanie: „Któryś za nas cierpiał rany … „.
Nieodłączną częścią nabożeństwa jest kazanie pasyjne, łączące się ściśle z rozważaniem tajemnic Męki Pańskiej. Po kazaniu wierni śpiewają suplikacje: „święty Boże …. „.Na koniec nabożeństwa, w niektórych parafiach, kapłan podaje do ucałowania pasyjkę. Całość Gorzkich żali, ich trzy części są śpiewane w ciągu trzech kolejnych niedziel. Ich melodia i teksty odznaczają się niezwykłą prostotą i nutą żalu, skruchy, bólu i współczucia dla cierpienia Syna Bożego Jezusa Chrystusa i Jego Matki.
Nabożeństwo Gorzkich żali z kazaniem pasyjnym będzie odprawiane w niedzielę o godz.17.00.
Za odprawienie Drogi Krzyżowej i udział w Gorzkich Żalach można zyskać odpust zupełny pod zwykłymi warunkami. Zapraszamy do licznego udziału w tych pięknych nabożeństwach wielkopostnych.